Ooit lag er in de Zuiderzee een eiland dat langzaam verdween. Schokland was een tot 1859 bewoond eiland, waarvan de restanten zich momenteel bevinden in de Noordoostpolder. Al lang voordat de Zuiderzee werd ingepolderd werden de Schokkers echter van overheidswege geëvacueerd. Armoede, ontberingen en het steeds kleiner worden van het eiland maakte de toestand op Schokland onhoudbaar – dat vond althans de regering. Lees hier een beknopte geschiedenis van dit fascinerende verloren eiland.
De wording van het eiland
Een deel van de Zuiderzee was vroeger een drassig moerasgebied, met her en der gemeenschappen op de verhoogde delen. Dat gold ook voor Schokland – het gebied rond dit eiland was tot in de late middeleeuwen droog. In de eeuwen daarna sloegen stormvloeden van de Zuiderzee steeds meer land weg, totdat de bewoners van de vier terpen van Schokland geïsoleerd waren van het vasteland.
Een schraal bestaan
In de laatste eeuwen van bewoning was het land altijd in tweeën verdeeld. Het zuidelijke deel of Ems was Protestant, het noordelijke deel Emmeloord Katholiek, waardoor er een sterke tweedeling tussen de twee gemeenschappen bleef bestaan. Wat ze overeenkomstig hadden was dat hun bestaansmiddelen verminderden. Waar er vroeger graan werd verbouwd en vee werd geteeld, was er nu alleen nog de visvangst. Maar die leverde voor de meeste gezinnen niet voldoende op. De Schokkers leden in de winter kou in hun armoedige huizen, en waren vaak afhankelijk van collectes op het vasteland.
Een eiland in nood
Er werden er dijken en paalweringen aangelegd om de resterende grond te beschermen tegen golfafslag. Toch bleef de waterwolf zijn greep op het eiland versterken. In 1825 vond er een stormvloed plaats waarbij het hele eiland overstroomde. Daarbij liepen de gebouwen en de zeeweringen zware schade op en vielen er 13 doden. Uiteindelijk waren de twee delen van het eiland alleen nog maar verbonden door een soort loopbrug. Als twee mensen in tegengestelde richting over de brug liepen, moesten ze elkaar bij het passeren omarmen.
Het einde
In 1859 vond de regering het welletjes geweest en besloot tot een algehele evacuatie. Ze meende dat het eiland op den duur helemaal zou verdwijnen. Ook de armoedige leefomstandigheden van de bewoners en de geruchten over wijdverbreide inteelt op het eiland telden mee. In 1859 kregen de ongeveer 650 bewoners van het eiland de opdracht om binnen 4 maanden het eiland te verlaten. Ze vormden op het vasteland nieuwe gemeenschappen, onder andere in de gemeentes Vollenhove en Kampen, waar de Schokker cultuur nog enige tijd bleef bestaan. Uiteindelijk verdween ook de unieke klederdracht, maar gelukkig hebben we tegenwoordig Kidsbrandstore en andere prima kledingzaken.
Na de evacuatie
Alleen de kerk en een schuur in het gehucht Middelbuurt bleven bestaan, en kunnen daar nog steeds bezocht worden. Na de inpoldering in 1940 werd Schokland eindelijk weer omsloten door land, nu als onderdeel van de Noordoostpolder. De bewoners keerden echter nooit terug. Op de plek waar Schokland ooit zijn wanhopige strijd tegen het water voerde ligt nu het Museum Schokland, dat de herinnering aan het eiland levend houdt.